II.

“Προσποίηση είναι του ποιητή η τέχνη”.

           

Πεσσόα

ποιητάς εποίησε !

Αλμπέρτο Καέϊρο

Άλβαρο ντε Κάμπος

Ρικάρντο Ρέϊς

Μπερνάρντο Σοάρες

Ο Κάμπος, 

είναι ο αχώριστος σύντροφος του Πεσσόα, μοιράζεται μαζί του τις ίδιες παιδικές αναμνήσεις, την αγγλική παιδεία, περιδιαβαίνει στο πλάϊ του τη Λισαβόνα και παρεμβαίνει δυναμικά στη σχέση του με την αγαπημένη του Οφέλια, γράφοντάς της εκρηκτικές επιστολές και “πηγαίνοντας”  αντ’ αυτού στις συναντήσεις τους.

Μεγαλόσχημος, δηλωμένος οπαδός του Γουίτμαν, είναι ο υμνητής της τεχνολογίας και του σύγχρονου πολιτισμού. Προϊόντος του χρόνου, κυριεύεται από την οδύνη της ύπαρξης, το πάθος της αποτυχίας, τη μανία της ήττας και τη νοσηρή απόλαυσή της.

Περιφέρει την αποτυχία της ύπαρξής του , και εντέλει φεύγει από τη ζωή σχεδόν μαζί με τον Πεσσόα, σαράντα μέρες πριν από το θάνατο του δημιουργού του.

Ο Ρικάρντο Ρέις,

στον οποίο ο νομπελίστας Πορτογάλος συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου θα αφιερώσει ένα μυθιστόρημά του, πρεσβεύει τον απόλυτο μηδενισμό, τον οποίο απολαμβάνει με επικούρεια ηδονή και στωική αταραξία.

Καλλιεργεί μια γλώσσα εκλεπτυσμένη , ένα ύφος μιάς σπάνιας κομψότητας, μιμούμενος αρχαία μετρικά συστήματα και επαναλαμβάνει αδιάκοπα το μάταιο του κόσμου και της ανθρώπινης συνθήκης, την αδυσώπητη ροή του χρόνου και της ζωής.

Το σύνολο του έργου του αποτελείται από 250 ωδές στις οποίες αναγνωρίζει κανείς την προσήλωσή του στους Λατίνους ποιητές, τον Λουκρήτιο, τον Βιργίλιο, τον Προπέρτιο, αλλά κυρίως στον Οράτιο, του οποίου μιμείται τις Ωδές.

Η ποιητική ιδιοσυγκρασία του Αλμπέρτο Καέιρο,

συνιστά τον “εκ διαμέτρου αντίθετο σωσία” του Πεσσόα.

Είναι ένας ήρεμος παρατηρητής μιάς πραγματικότητας που δεν έχει βάθος, αλλά μόνο επιφάνεια, πάνω στην οποία γλιστράει το “βλέμμα καθαρό σαν ηλιοτρόπιο”.  Η ποίησή του ακολουθεί τους χαμηλούς τόνους μιάς παθητικής εξομολόγησης , μιάς ταυτολογικής προσέγγισης του κόσμου, μιάς προσπάθειας ορισμού των πραγμάτων εκ του αντιθέτου, πολύ συχνά μέσω της αρνήσεως. Δεν υπάρχουν στην ποίησή του λυρικές εξάρσεις, καλολογικά σχχήματα , ωραίοι στίχοι, περίτεχνες εικόνες.

Παγανιστής, πανθεϊστής, αυτοπροσδιορίζεται στην ποίησή του ως “ ερμηνευτής της Φύσης” και “ιχνευτής της Φύσης”, αυτοχριόμενος μάλιστα ως “ ο μοναδικός ποιητής της Φύσης” , πριν εντέλει την αποποιηθεί.

Φύση στον Καέϊρο είναι ο κόσμος που τον περιβάλλει, η ζωή των δέντρων και των φυτών, ο ήλιος, το φεγγάρι, ο ουρανός, ο αέρας, η βροχή και ο άνθρωπος ως αναπόσπαστο μέρος αυτού του κόσμου.

Είναι ο αρνητής της μεταφυσικής αγωνίας , της σκιάς και των κρυφών πραγμάτων. Ωστόσο, η “απλοϊκή” προσέγγιση του “βουκολικού” ποιητή είναι αποτέλεσμα μιάς επίπονης μάθησης καθώς και μιάς ασκητικής επιμονής και απολύτως συνειδητής, προκειμένου να αποβληθεί το περιττό της παιδείας, το ένδυμα του πολιτισμού, με απώτερο στόχο να σκέφτεται “όχι σαν κάποιος που σκέφτεται, αλλά σαν κάποιος που αναπνέει”.

Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΔΡΩΜΕΝΟΥ,

ο ποιητής που φέρει τη βιογραφία του ίδιου του Φερνάντο Πεσσόα και υπογράφει με το όνομά του, φαίνεται να επιτρέπει στον εαυτό του μια μεγαλύτερη ποικιλία θεματολογίας, ύφους και τεχνοτροπίας.

Είναι ταυτόχρονα ο ελεγειακός ποιητής της Συλλογής τραγουδιών, ο μυστικιστής ποιητής του Μηνύματος, ο ερωτικός ποιητής των English Poems, ο ανεξάντλητος δοκιμιογράφος  στην πορτογαλική αλλά και στην αγγλική γλώσσα. 

Είναι ο ιδρυτής του μοντερνιστικού περιοδικού  Orfeu, ο συγγραφέας του Ηρόστρατου, του ανατρεπτικού διηγήματος Αναρχικός τραπεζίτης, του θεατρικού στατικού δράματος Ο ναυτικός, προάγγελου του Περιμένοντας τον Γκοντό του Μπέκετ, και της “υποκειμενικής τραγωδίας” του ανολοκλήρωτου αλλά εξαίρετου Φάουστ.

Αλλά πρωτίστως είναι ο ποιητής που ορίζει την τέχνη του λέγοντας :

“Προσποίηση είναι του ποιητή η τέχνη”.