Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2020

Είδα σήμερα στην ΕΡΤ1, στην εκπομπή “Μηχανή του χρόνου”, σε ένα αφιέρωμα, τη σφαγή που έγινε από τους Γερμανούς τον Οκτώβρη του '41 στα "μαρτυρικά" Κερδύλλια όρη των Σερρών.
Οι 200 περίπου άνδρες από 16 - 60 ετών, της ευρύτερης περιοχής, εκτελέσθηκαν εν ψυχρώ από την Βέρμαχτ.

Η εκπομπή, μου έφερε πράγματα στο νου και έτσι, κουβέντιασα απόψε με την Φωτεινή.

“Την ξέρω καλά εκείνην την περιοχή, μου είπε η Φωτεινή. Είναι πολλά χρόνια τώρα που δεν έχω πάει , αλλά όταν τα παιδιά μου ήσαν μικρά, περνάγαμε εκεί τα καλοκαίρια μας. Σχεδόν πάντα, για χρόνια,  πηγαίναμε και τις ημέρες του Πάσχα. Υπήρχε εκεί ένα φιλόξενο σπίτι, μεγάλο σπίτι με αυλή, κήπο, δέντρα και φυτεμένο λαχανόκηπο, παράδεισος για να μεγαλώνουν παιδιά. Έτσι, πηγαίναμε…
Ξέρεις, λέει η Φωτεινή, ότι εμένα μου αρέσει πολύ και το camping! Ξετρελαίνομαι με το camping! Έτσι, πάντα παίρναμε μαζί μας σκηνές και τριγυρνούσαμε σε όλες τις γύρω περιοχές…
Μακεδονία και Θράκη, νομό προς νομό, παραλία για παραλία, βουνό γιά βουνό, από τόπο σε τόπο. Μέσα στα χρόνια, τα έμαθα όλα τα βόρεια…
Έχω ιστορίες ατέλειωτες να σου λέω γι αυτά, αλλά δεν είναι τώρα αυτό το θέμα μας, το θέμα μας είναι τα Κερδύλλια όρη.
Θες να σου πω μιάν ιστορία για τα Κερδύλλια όρη;” Με κοιτάει η Φωτεινή και με ρωτάει…
-Φυσικά και θέλω!

“Όταν λοιπόν πρωτοπήγα εκεί, μου λέει, ακριβώς πάνω από τον Στρυμονικό κόλπο, εκεί που κάνει ο ποταμός Στρυμόνας κούρμπα και στρίβει προς τα μέσα, το πρώτο πράγμα που είδα ήταν το λιοντάρι της Αμφίπολης.
Ένα τσιγάρο δρόμο η Αμφίπολη από την παλιά γέφυρα του Στρυμόνα, και το λιοντάρι της ήταν στημένο στην άκρια του δρόμου, τεράστιο, ίσως μεγαλύτερο από εκείνο της Χαιρώνειας, αγέρωχο, μνημείο πολεμικής δόξας, ορθό, αναστηλωμένο, πλούσια και περήφανη η χαίτη του, μεγαλοπρεπές, ίσως και 8 μέτρα ύψος απάνω στη βάση του, φτιαγμένο το 300 ή το 400 π. Χ., δεν ξέρω…
Κάθε φορά, όταν φτάναμε στην παλιά γέφυρα του ποταμού, κατεβαίναμε απ’ το αυτοκίνητο να χαιρετήσουμε το λιοντάρι.”

-Πες μου για την Αμφίπολη, Φωτεινούλα, της λέω.

-Είναι πολύ μεγάλη η κουβέντα για την Αμφίπολη… και για τον λόφο… μαγνήτης ήταν για τα παιδιά μου και για μένα! Πριν 30 χρόνια ο τόπος εκεί ήταν αλλιώς. Ήταν ελεύθερος… πάνω εκεί περνοδιαβαίναμε, στην κορφή τριγυρίζαμε, καθόμασταν και περνούσαμε τα πρωινά μας! Μες στην μαγεία ! μαγικός είν’ αυτός ο τόπος! μα δεν είναι η ώρα τώρα να μιλήσουμε για την Αμφίπολη…
Για τα Κερδύλλια όρη λέμε τώρα…

Περνούσαμε λοιπόν μπροστά από το λιοντάρι της Αμφίπολης κι αμέσως οι ντόπιοι φίλοι, σήκωναν το δάχτυλο και μας έδειχναν πάνω μας τις κορυφές απ’ τα Κερδύλλια όρη.
Εκεί, μας έλεγαν έγινε το ΄41 η σφαγή διακοσίων αντρών, από τους Γερμανούς. Αυτή, μας είπαν, ήταν η πρώτη μεγάλη σφαγή πληθυσμού, πριν τα Καλάβρυτα, το Δίστομο και τις άλλες…
Κι έτσι είναι ! Αλήθεια είναι ! Η πρώτη μεγάλη σφαγή άμαχου πληθυσμού, όλου του αντρικού πληθυσμού της περιοχής, από τους Γερμανούς, έγινε στα Κερδύλλια όρη.
Τώρα, χαμηλώνει τη φωνή της η Φωτεινή, θα σου πω κάτι, που δεν το έχω πει ποτέ σε κανέναν. 30 χρόνια το στριφογυρίζω στο μυαλό μου, αλλά δεν το χω ποτέ μιλήσει με κανέναν… δεν είναι μυστικό, όχι, απλά, δεν έτυχε, δεν υπήρξε λόγος ποτέ να το αναφέρω…

Όταν οι Γερμανοί μάζεψαν τους άντρες για εκτέλεση, τα γυναικόπαιδα έφυγαν απ΄τα χωριά τους κι ανέβηκαν στο βουνό ίσα πάνω, στο Καστρί.

Το 1988 ή 89, όταν πρωτοπήγα εγώ εξοχή σ΄εκείνα τα μέρη, ανέβηκα στο Καστρί.
Ο δρόμος ήταν κακοτράχαλος, δρόμος βουνού, σαν απάτητος, πέτρες κοτρώνες, δύσκολα ανέβαινες  με αυτοκίνητο πόλης, έτσι, μας ανέβασε στα κακοτράχαλα ο ντόπιος φίλος μας με το αγροτικό αυτοκίνητο και με το τρακτέρ.
Ερημία. Τίποτα ζωντανό απάνω στο Καστρί, μήτε σπίτι, μήτε άνθρωπος… Μόνο η μονή τ΄αρχαγγέλου Μιχαήλ, έρημη μονή, ποιος ξέρει από πόσα χρόνια πριν…
Μπήκα στη μονή, συνεχίζει η Φωτεινή, προσκύνησα τον αρχάγγελο, κι ύστερα άρχισα να περιδιαβαίνω το έρμο μοναστήρι…
Ξαφνικά, στην κορυφή του λόφου, βρίσκω μπροστά μου μια γερή, σιδερένια πόρτα. Κοντοστάθηκα λίγο κι ύστερα γυρίζω το χερούλι. Θ΄ανοίξει η πόρτα, δεν θ΄ανοίξει, αναρωτιέμαι…
Η πόρτα άνοιξε τρίζοντας.
Μπροστά μου χάσκει ένα τεράστιο πηγάδι, ένα τεράστιο στόμα πηγαδιού, γεμάτο ως απάνω, ξέχειλα, γεμάτο με ανθρώπινες κεφαλές και οστά. Χέρια, πόδια, μηροί, κεφάλια όλα ανάκατα, όλα μαζί κουβάρι, ανθρώπινα οστά.

και είδον τα οστά τα γεγυμνωμένα και είπον, άρα τίς εστι βασιλεύς ή στρατιώτης…”

Έμεινα για λίγο σύξυλη, λέει η Φωτεινούλα. Ήταν για μένα κάτι εντελώς απρόσμενο…
Στο κεφάλι μου άρχισαν να γυρίζουν οι ιστορίες με την σφαγή των αμάχων αντρών… δεν ήξερα τι άλλο θα μπορούσα να υποθέσω… εκατόμβη νεκρών, οι κεφαλές και τα σώματα μπροστά μου, γυμνά, χωνεμένα στη σκόνη των χρόνων, τι άλλο θα μπορούσα να σκεφτώ ή να υποθέσω, αλήθεια;
Ποιοι είν΄ετούτοι όλοι οι άθαφτοι άνθρωποι; Τι περιμένουν εδώ ;
Πήγα πίσω στα πράγματά μου, λέει η Φωτεινή, έβγαλα θυμιατήρι, καρβουνάκια και λιβάνι που είχα κοντά μου, άναψα με σπίρτο, ξαναζύγωσα τα οστά στο πηγάδι και θυμίασα.
Πόσα χρόνια να περίμεναν εκειδά ένα θυμίαμα τα κόκκαλα των ανθρώπων ;
Ποιοι άνθρωποι ήσαν αυτοί;
Και πού να βρίσκεται άραγε μια χωρική Αντιγόνη;
Πού να ναι όλες οι Αντιγόνες αυτού του τόπου;

Από τότε, λέει η Φωτεινή, έβρισκα πάντα μιαν ευκαιρία, έβρισκα κάποιον λόγο, ανέβαινα με κάποιον τρόπο στο Καστρί, στην μονή του Ταξιάρχη, άνοιγα το σιδερένιο πορτόνι, πήγαινα στο πηγάδι και θυμίαζα τα κοκκαλάκια τους, όποιοι κι αν ήσαν αυτοί εκεί μέσα ριγμένοι και παραχωμένοι...
Και όλα τα επόμενα χρόνια… Ώσπου, μερικά χρόνια μετά, μια μέρα που ανέβηκα στο βουνό γιά να θυμιάσω, άνοιξα το σιδερένιο πορτόνι και βρήκα τα οστά σκεπασμένα με χώμα, καλά κουκουλωμένα, δεν φαίνονταν τίποτα πιά...

Αυτή είναι η ιστορία μου με τα Κερδύλλια όρη και ποτέ μου δεν μίλησα σε κανέναν γι αυτό, είπε η Φωτεινή. Είναι η πρώτη κι η τελευταία φορά που το αναφέρω.
Έτσι, επειδή σήμερα το απόγευμα, είχε η τηλεόραση ένα αφιέρωμα από την “μηχανή του χρόνου” στα μαρτυρικά όρη Κερδύλλια.









Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2020







Bernstein: 

Chichester Psalms - BBC Proms 2013






Πέμπτη 16 Ιανουαρίου 2020


ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΠΟΝΤΙΚΙΑ
του Τζον Στάινμπεκ,
σε σκηνοθεσία Β. Μπισμπίκη


Ομάδα Cartel

Διάβασα τον Στάινμπεκ όταν ήμουν 17 ή ίσως 18 χρονών.
ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΗΣ ΕΔΕΜ, ΤΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ, ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΠΟΝΤΙΚΙΑ, ΣΕ ΕΝΑΝ ΑΓΝΩΣΤΟ ΘΕΟ.
Αυτά θυμάμαι…
Αριστουργήματα, απ’ αυτά που σε διαπλάθουν όταν είσαι πολύ νέος…
Αληθινά Αριστουργήματα!


Όσον αφορά στην παράσταση που είδα απόψε, 
θεωρώ ότι θα έπρεπε να συμπεριφερθεί κανείς με περισσότερη προσοχή σε ένα τέτοιο αριστούργημα…

Για να εξηγούμαι :
- ο πυρήνας του έργου , το résumé, κρατήθηκε φυσικά! Η υπόθεση του έργου αποδόθηκε.
- οι ηθοποιοί που έπαιξαν, ήσαν πολύ καλοί! Τα έδωσαν όλα οι ηθοποιοί πάνω στην σκηνή! Ήσαν πολύ καλές οι ερμηνείες τους !
Διαφωνώ όμως , ως θεατής , με αυτήν την προσέγγιση του έργου…

Ποιος είπε δηλαδή, ότι οι σύγχρονοι απόκληροι, οι σύγχρονοι εργάτες, οι σύγχρονοι αγρότες, κι όλοι εμείς , το σύγχρονο προλεταριάτο, όλοι εμείς οι αναξιοπαθούντες, οι φτωχοί, όλοι οι δύσμοιροι, εκφράζουν τη μιζέρια τους αποκλειστικά με βρωμόλογα; !  Absurde !

Μακριά από μένα ο σιχαμερός πουριτανισμός! Και μακριά από μένα τα δήθεν και οι σεμνοτυφίες
Και τα βρωμόλογα γνωρίζω (τα χρησιμοποιώ όπου δεί…) και τα σωστά λόγια γνωρίζω. Απλά σκέφτομαι ότι αδικείται το έργο και φτωχαίνει εκνευριστικά το κλασσικό αριστούργημα όταν ο θεατής παρακολουθεί ένα γεμάτο δίωρο, αποκλειστικής και μόνο βωμολοχίας.
Τι παριστάνουμε τώρα; Τους μοντέρνους;! Τους απελευθερωμένους;!

Άλλος τρόπος δεν υπάρχει στον σκηνοθέτη να δείξει τη σύγχρονη μιζέρια, τις πολύ δύσκολες συνθήκες και την κακομοιριά ; η τόση, η υπερβολικά τόση βωμολοχία, η αποκλειστική βωμολοχία είναι ο πιο εύκολος τρόπος θαρρώ, και ξαναλέω αυτό αδικεί το αριστούργημα…

Κατά τη γνώμη μου…
Επιμένω!

Και κάτι άλλο ακόμα... Αναρωτιέμαι, από όλους αυτούς "τους sold out θεατές" επί δύο χρόνια, πόσοι άραγε έχουν διαβάσει από πριν και πόσοι από πριν έχουν αγαπήσει το αριστούργημα του  Στάϊνμπεκ; 
Άραγε, παίζει κάποιον ρόλο κι αυτό, στην κατανόηση ενός έργου;
Όλοι αυτοί "οι sold out" -επί δύο χρόνια!- μόνο καλές διαδικτυακές κριτικές νογάνε να γράψουν γι αυτήν την παράσταση !;
Και δεν μιλάω γιά τους "επίσημους" κριτικούς και γιά τα "επίσημα" έντυπα... άστα αυτά.................................................................................................. 
γιά τους απλούς σαν εμένα θεατές μιλάω... τόσο πολύ τους άρεσε η προσέγγιση του (αναξιοπαθούντος) Στάϊνμπεκ μέσα από υβρεολόγιο;!

Γνώμη μου... 
Δικαίωμα!



* ο Steinbeck, μου θύμησε η Depy, ήταν υποψήφιος γιά το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1943, 44, 45, 49, 58, 59, 60, 61, 62.
Το 62 ο Steinbeck πήρε το Νόμπελ, με σπουδαίους συνυποψήφιους, όπως τον Γάλλο Jean Anouilh, την Δανή Karen Blixen και τον Βρετανό Lawrence Durrell. 
 




Παρασκευή 10 Ιανουαρίου 2020


Μισό δισεκατομμύριο ζώα 
έχουν καεί αυτές τις μέρες στην Αυστραλία.

HORREUR !






Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2020

Θέατρο ΙΛΙΣΙΑ

"170 τετραγωνικά"

Κείμενο Γ. Τσουρή
Σκηνοθεσία Γ. Παλούμπη

Καλά έπαιξαν οι ηθοποιοί. 
Όμως, σκηνοθετικά, μήπως χρειάζονταν λίγο λιγότερες κραυγές;...
Καλό το έργο σε γενικές γραμμές...