ΜΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΕΚΘΕΣΗ !

Πέμπτη 30 Απριλίου 2015

ΓΕΝΝΑΔΕΙΟΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

"ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ 

ΟΙ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΤΗΣ ΗΜΕΤΕΡΑΣ ΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ"

photo foteini

photo foteini

 Έκθεση 

ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΘΗΝΑ, 1458 – 1833

 

από 10 Φεβρουαρίου - 30 Ιουνίου 2015

Με τη συμμετοχή :

-          ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ (κτήριο Κουμπάρη)

-          ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

                                                        (ίδρυμα Βούρου – Ευταξία)

  Dodwell - ο ναός του Ολυμπίου Διός

 

 

Sir George Wheler (1650 - 1723) :

 

Η πόλη (Αθήνα) βρέχεται καλά από υπόγεια κανάλια, προερχόμενα από τον Ιλισσό και τον Ηριδανό ποταμό, δηλαδή από το όρος Υμηττός.

 

 

 

 

 Johann Michael Wittmer. 1833

 

Πώς ήταν και πώς ζούσε η Αθήνα επί 400 χρόνια ;

-τα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας-

Πώς ήταν ο καθημερινός βίος μέσα στην πόλη των Αθηνών , οι συνήθειες και οι ασχολίες των κατοίκων της;

Ποιος ήταν ο πληθυσμός ; (Μήπως η Αθήνα, εκτός από σήμερα, ήταν και άλλοτε… "πολυεθνική" πόλη ;)

Ποια ήταν η θέση των γυναικών στην Αθήνα της Οθωμανικής κυριαρχίας ;

Ο παραγωγικός βίος και η εμπορική δραστηριότητα ; Οι αγορές ; Η γαιοκτησία και τα προϊόντα ;

Η θρησκευτική ζωή ; Η εκπαίδευση ;

Ποιοι ήσαν αξιωματούχοι ;

Τι γίνονταν σε αυτά τα χρόνια οι αρχαιότητες της Αθήνας ; Η αρχιτεκτονική της ; Οι μετασκευές και η επανάχρηση των αρχαίων μνημείων ; Η πόλη, τα σπίτια, οι δρόμοι, οι αγορές της ;

                         

Η τοπογραφία, η αρχαιολογία και η ιστορία της πόλης των Αθηνών , δοσμένες   

κυρίως μέσα από την περιηγητική γραμματεία, τις περιγραφές των περιηγητών

- ιστορικά τεκμήρια - (δεν υπάρχουν άλλες άφθονες αρχειακές πηγές) , χάρτες και τοπογραφικές απεικονίσεις , τα οποία ασφαλώς αντιστοιχούν με τα αρχαιολογικά ευρήματα και κάνουν έτσι "πραγματική", χειροπιαστή τη ζωή στην Αθήνα, τα χρόνια των Οθωμανών.

Dodwell 1821. Το παζάρι της Αθήνας

Γράφει ο Fuller το 1821 :

Οι Αθηναίες έχουν τη φήμη ότι είναι πιό ζωηρές και χαρούμενες από τις γυναίκες της χώρας τους.

Κάποιες απ' αυτές μπορούσαν να μιλήσουν Ιταλικά με αρκετή ευκολία και δεν υστερούσαν σε ικανότητες, όσον αφορά στις ευρωπαϊκές εξελίξεις.

Οι περιηγητές Evliya Çelebi και George Wheler αναφέρουν ότι :

το Β' μισό του 17ου αι., υπάρχουν στην Αθήνα τρία λουτρά. Το ένα κοντά στους Αέρηδες (κατεδαφίστηκε το 1890) , το δεύτερο στο σημείο, όπου σήμερα τέμνονται οι οδοί Φιλοθέης και Νικοδήμου και το τρίτο, αυτό που σώζεται ως τις μέρες μας, στην οδό Κυρρήστου.

↓

Τα λουτρά αποτελούσαν γιά τις γυναίκες της εποχής μιά πρόφαση εξόδου και κοινωνικής συναναστροφής.




Το χορηγικό Μνημείο του Λυσικράτη στην Πλάκα, ενσωματωμένο στην Μονή των Καπουτσίνων.



Joseph Thürmer, Γερμανός αρχιτέκτονας και χαράκτης. Χαρακτικό, του 1823-1825. 

Το ίδιο μνημείο και το μοναστήρι, χαρακτικό, του 1837

Στην μονή των Καπουτσίνων εφιλοξενήθη το 1820 και ο λόρδος Βύρων. 

Τα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας, η Αθήνα με τα περίχωρά της είχε παραγωγή κι έκανε εμπόριο σε ελαιόλαδο (plura et pulchra oliveta), σε σταφύλια, είχε βυρσοδεψία, βαφεία δερμάτων, σαπωνοποιεία, προϊόντα από βελανιδιές και μουριές, υφαντήρια γιά βαμβακερά και μεταξωτά υφάσματα, έκανε παραγωγή κρασιού με κουκουνάρι, είχε ριζάρι, κερί και μέλι.

Γράφει ο Chandler το 1765 :
Το γένος της μέλισσας λέγεται ότι δημιουργήθηκε εξ αρχής στον Υμηττό και από κει σμηνούργησε πολυάριθμες αποικίες μελισσών κι αλλού.




Γράφει ο Jacob Spon to 1676 :
Ο τόπος ονομάζεται ακόμα "Κεραμαία", επειδή εκεί κατασκευάζουν κεραμίδια από πλούσιο χώμα, που προέρχεται από τον ελαιώνα.
Αυτός ήταν επίσης ο λόγος, που η γειτονιά αυτή ονομάζεται "Κεραμεικός"  ή Ακαδημία.
 

Κεραμεικός , φωτο Foteini

Χορός στο Θησείο. William Page 1794 - 1872

Dodwell 1805. Xορός δερβίσηδων στον πύργο των αέρηδων

Γράφει ο John Bacon Sawrey Morritt, το 1790 :
Είναι πολύ ευχάριστο να περπατάς σε αυτούς τους δρόμους.
Σχεδόν πάνω από κάθε πόρτα υπάρχει ένα αρχαίο άγαλμα ή ανάγλυφο.
Αν και όλα είναι πολύ σπασμένα, είναι όμορφα και δίνουν την εντύπωση ότι βρίσκεσαι σε μιά τέλεια αίθουσα μουσείου, όπου εκτίθενται μάρμαρα.
Κάποια τα κλέβουμε, κάποια τα αγοράζουμε γιά να διακοσμούν και να γεμίζουν την αυλή μας.

Τμήμα της πρόσοψης της βιβλιοθήκης του Αδριανού, όπου η κιονοστοιχία με κίονες από φρυγικό μάρμαρο. Ο χώρος είχε χρησιμεύσει για την ανέγερση του ναού των  Αγίων Ασωμάτων στα Σκαλιά, (διακρίνουμε καθαρά το ναό), ονομασία που προσέλαβε απο τις βαθμίδες της εισόδου της Βιβλιοθήκης.




Στην "Οθωμανική Αθήνα, 1458-1833", που εκτίθεται στην Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, το έντυπο το  οποίο συνοδεύει την έκθεση αναφέρει :
".......... παρόλο που η Οθωμανική Αθήνα παρουσιάζεται σαν ένα χωριό, οι Έλληνες προύχοντες δίψαγαν γιά μάθηση και κουλτούρα, ίδρυαν σχολεία, μελετούσαν την ιστορία της ξακουστής τους πόλης και το 1813 ίδρυσαν τη Φιλόμουσο Εταιρεία γιά να προστατέψουν τα αρχαία της μνημεία.
............ οι Ευρωπαίοι ήταν πανταχού παρόντες : πρόξενοι, πρέσβεις, ποιητές, καλλιτέχνες, φιλέλληνες και επιστήμονες, άλλοι μελετούσαν και χαρτογραφούσαν την Αθήνα, ενώ άλλοι τη ζούσαν και την έκαναν δικιά τους.
......................................................


Οι αναφορές των περιηγητών ρίχνουν φως σε περασμένες συνήθειες και έθιμα και συχνά περιγράφουν μνημεία και αρχαιολογικούς τόπους που έχουν σήμερα εξαφανιστεί ή έχουν υποστεί σοβαρές καταστροφές.
Γιά παράδειγμα, ο περιηγητής Edward Dodwell, που επισκέφθηκε την Ελλάδα το 1801, μαζί με τον William Gell, και το 1805 - 6 με τον Ιταλό καλλιτέχνη Simone Pomardi, έχει αφήσει περίπου 1000 (!) λεπτομερή σχέδια και λιθογραφίες ....
Μαζί με τον Edward Clarke ήταν αυτόπτες μάρτυρες της σύλησης του Παρθενώνα από τον Έλγιν, ένα γεγονός που περιγράφουν με οδύνη."

Την αποδελτίωση όλων των ιστορικών πληροφοριών, 

που περιέχονται στα περιηγητικά κείμενα

της συλλογής της Γενναδείου Βιβλιοθήκης

έκανε η ιστορικός και συνεπιμελήτρια της έκθεσης

κυρία Αλίκη Ασβεστά.

Θεωρώ πως είναι ατομικό και συλλογικό κέρδος

το να ψάχνουμε την ιστορία...

Μέσα από την ανάγνωση της ιστορίας, μπορούμε να εξηγήσουμε πολλά πράγματα, από αυτά που σήμερα μας παιδεύουν και μας ξεκληρίζουν... Προσεγγίζουμε τις πηγές, κατανοούμε τις αιτίες, το ποιός, το πού, το γιατί και το πότε, δικαιολογούμε ή όχι, γνωρίζουμε , ανοίγουν τα μάτια του νου και της ψυχής μας γιά όσα πέρασαν και πιθανόν γιά όσα πρόκειται να ρθούν...