ΙΙ.

Πλάτωνος "Η απολογία του Σωκράτη"


Όταν ήμουν μαθήτρια στο σχολείο, μία φιλόλογος (είχα την τύχη να έχω μερικούς άριστους δασκάλους),  μας είχε διδάξει την ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ.

Εγραψα τότε μιάν εργασία, με τίτλο «Σωκράτης και Χριστός».

Δεν θυμάμαι ακριβώς σε ποια τάξη πήγαινα, ήμουν στο λύκειο σίγουρα, στην προτελευταία ή στην τελευταία τάξη.

Τελειώνοντας  την εργασία , πριν να την παραδώσω  στο σχολείο, κάθισα με τον θείο μου το Νίκο στο σαλόνι του σπιτιού τους, κλείσαμε πίσω μας την πόρτα και την διαβάσαμε μαζί.

'"Να συνεχίσεις, μου είπε, μη σταματάς να γράφεις", και μου είχε κάνει τότε εντύπωση αυτό, και μ’ άφησε, για να πω την αλήθεια, και μιάν απορία...

Τον θείο μου το Νίκο τον εμπιστευόμουνα, ήταν ο άντρας της μιάς αδερφής του πατέρα μου, ήτανε ένας άνθρωπος ακέραιος, μικρό παιδί ορφανό  με κοντά παντελόνια  έφυγε απ’ την Κεφαλονιά και πήγε στο Παρίσι – τω καιρώ εκείνω -, όπου σπούδασε νομικά.  Γνώστης σε βάθος , ένας έντιμος, μετρημένος, μετριοπαθής άνθρωπος.

Μια μέρα μου έφερε τους τόμους τα Larousse του : "πάρτα εσύ, μου λέει, τα κουβαλάω απ’ τη Γαλλία, σε σένα θα πιάσουνε τόπο"

Τα έχω φυσικά πάντα στη βιβλιοθήκη μου αυτά τα βιβλία, και τα καμαρώνω με στοργή.

Θυμάμαι  ότι εκείνη την ημέρα συζητήσαμε τις ομοιότητες που είχα βρει ανάμεσα στον Σωκράτη και τον Χριστό. Γιατί, είχα βρει ομοιότητες. Κυρίως ως προς τη στάση τους απέναντι στην ευθύνη κι απέναντι στον θάνατο.  Κι ο θείος ο Νίκος είχε συμφωνήσει... Κρίμα που δεν την κράτησα και δεν την έχω πιά εκείνη την εργασία. Νεανική ή όχι, κάτι θα μάθαινα και σήμερα...

Κουβαλώντας αυτό το πτωχικό  background  μέσα στις βαλίτσες μου, πήγα τις προάλλες στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά,  να δω την παράσταση του Δήμου  Αβδελιώδη "ΠΛΑΤΩΝΟΣ : Η ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ".

Χωρίς να έχω ειδική γνώση περί την τέχνη, μιλώντας μονάχα ως ένας απλός θεατής, λέω ότι τον Δήμο Αβδελιώδη τον έχω μέσα μου ως έναν σπουδαίο άνθρωπο της τέχνης.

Αυθεντικός. Καλλιτέχνης που ψάχνει και ψάχνεται.

Επαναφέρει στην κοινωνική πιάτσα έννοιες, όπως "πραγματογνωσία" και "συνείδηση". Συνείδηση ! Θεέ μου !

"Η συνείδηση πάμφωτη μέσα μου, κι ο έναστρος ουρανός", κατά τον Κάντ...

Έχω δει μόνο μερικά έργα του δημιουργού. Όχι όλα. Εκείνη την ποιητική Εαρινή σύναξη των αγροφυλάκων, το Μαράν Αθά, Το μόνον της ζωής του ταξίδιον, Το αμάρτημα της μητρός μου, και όταν ήσαν μικρότεροι οι δίδυμοι τους είχα πάρει τον Μεγαλέξανδρο και τον καταραμένο δράκο.

Αυτά.

Η απολογία του Σωκράτη είναι, θαρρώ, ένα άλλο εγχείρημα.

Ενταγμένο δηλαδή στην λογική Αβδελιώδη και συνεπές στην θέση : 
"το σπουδαίο κείμενο πρέπει να εκφέρεται στην αρχική του γλώσσα",

λόγω ακριβώς αυτής της δυσκολίας της γλώσσας, εδώ το εγχείρημα γίνεται πιο δύσκολο.

Δύσκολο !

Εδώ δεν πρόκειται για την γλώσσα του Βιζυηνού, μήτε για μια βατή καθαρεύουσα, μήτε για μια γλώσσα εκκλησιαστική ή λογία.

Ακόμα κι αν είσαι μυημένος στα αρχαία - στην Αττική διάλεκτο -, ακόμα κι αν μπορείς να κατανοήσεις ένα τέτοιο γραπτό κείμενο (επί του πληθυσμού, μόνο ένα μικρό ποσοστό ειδικών μπορούν) προφορικά δεν μπορείς να το παρακολουθήσεις επαρκώς. Κι επειδή το ζητούμενο δεν είναι φυσικά να απευθύνεσαι σε ειδικούς και σε ελάχιστους, πολύ σωστά έκαμε ο δημιουργός κι έβαλε στο θέατρο υπέρτιτλους στην νεοελληνική.

Διότι, εκτός από την μνημειακή δουλειά να μεταφερθεί το έργο καταλεξεί, στο αυθεντικό του κείμενο, θεωρώ πολύ σπουδαίο – αν όχι και πιο σπουδαίο – το να προτείνονται τέτοια κείμενα για συζήτηση στην κοινωνία σήμερα, ως αντίδοτα στην αθλιότητα την οποία όλοι βιώνουμε.

Κι ευχαριστήθηκα αληθινά, συζητώντας για ελάχιστα λεπτά με τον δημιουργό, σαν έμαθα ότι η παράσταση - κείμενο της Απολογίας του Σωκράτη μεταφέρεται σε σχολεία, ανά την Ελλάδα.

Ό, τι αξίζει, έχουμε ευθύνη να διαχέεται !
Κυρίως και πρώτα στους νέους.